Twispraec/0190.8302 106r-1
Houtsnede van de ‘First Gouda Woodcutter’ in Leeu's Twispraec

Afbeeldingen in vroege gedrukte boeken werden, middels in reliëf uitgesneden houtblokken, samen met de tekst op het blad gedrukt.

Op deze manier kreeg men een afdruk van de uitgesneden afbeelding, die tegelijk met de tekst werd aangebracht. Gheraert Leeu was een van de eerste drukkers in de Noordelijke Nederlanden die zijn uitgaven van zulke meegedrukte illustraties voorzag. Vooral vanaf 1480 heeft hij er van alle drukkers het meest gebruik van gemaakt.

De meest diepgaande studie over de houtsneden in incunabelen is het proefschrift van Ina Kok uit 1994: De houtsneden in de incunabelen van de lage landen 1475–1500. Inventarisatie en bibliografische analyse.

Hieruit blijkt onder meer dat houtsneden door drukkers onderling geruild werden en vele malen hergebruikt, al of niet verzaagd, of gecombineerd met andere houtsneden.

Houtsnijders
Van de makers van houtsneden voor boeken is vrijwel niets bekend. Gheraert Leeu heeft enkele houtsnijders in dienst gehad, die werk van betrekkelijk hoog artistiek niveau leverden. Ze staan bekend onder de door W.M. Conway gegeven noodnamen: 'First Gouda Woodcutter'   en   'Second Gouda Woodcutter'. (The woodcutters of the Netherlands in the fifteenth century, Cambridge 1884).

De houtsnede hieronder is van de 'Second Gouda Woodcutter'.

houtsnede woodcutter2