Latijnse school

In 1000 jaar Gouda staat het volgende m.b.t. de Latijnse school:
- In 1572 was er al een Latijnse School in Gouda voor noodzakelijke stichting en lering van kinderen
- in 1579 gevestigd in de Groeneweg
- er werd op 7 dagen lesgegeven. Ook op zondag om een verbinding te maken met de kerk
- de voertaal was Latijn
- De familie Trauderius was voor een groot deel verantwoordelijk voor de opbouw en groei van de Latijnse school.

De Latijnse school organiseerde tweemaal per jaar voor leerlingen die hun eindexamen met goed gevolg hadden afgelegd een promotie naar de universiteit. De beste leerlingen werden uitgenodigd om een oratie te houden. Deze redevoeringen werden door de leerlingen in het Latijn geschreven en uitgesproken, soms ook door de rector of de conrector, die zich hiervoor door de ouders lieten betalen. De beste oraties werden beloond met een op naam gestelde vergulde penning. Voor de kosten hiervan draaiden de ouders van de leerling op, die dit, met het oog op het prestige dat het promoveren naar de academie met een penning bracht, maar al te graag betaalden. De ouders lieten de oraties bij de plaatselijke drukker drukken. Deze boekjes werden uitgedeeld aan relaties. In het archief Midden-Holland is nog een verzameling van 22 van deze oraties.
Deze plechtigheid vond aanvankelijk plaats in de Franse kerk ofwel de kapel van het Catharina Gasthuis. In 1767 werden de promoties verplaatst naar de Sint-Jan. Daar staat nog steeds de speciale kansel voor deze oraties, de leerling stond in de bovenbak en de rector in de onderbak.