houtsnede_Mariensterre
Een houtsnede van de Goudse Brigitten

Het was vergeten kennis, maar de Brigitten van Gouda hebben ook prenten gedrukt. Zo ligt er in de British Library in Londen een prachtige houtsnede uit ca. 1500, die in Gouda gemaakt is.

Het vertoont de H. Birgitta (patroonheilige van de orde) aan een lessenaar. Daaronder het Goudse wapen en de naam van het Goudse klooster: Mariasterre en links in de banderol staat de tekst ‘huut der goude’ = ‘uit Gouda’.

Onlangs heeft men ontdekt dat de Goudse Brigitten, ook Birgitten of Birgittinessen genoemd, houtsneden gebruikten om handgeschreven boeken mee te versieren door de afbeelding direct op het perkament van het boek te drukken. Ze maakten dus geen losse afbeeldingen, die later in een boek toegevoegd werden, maar de afdruk werd rechtstreeks in het boek aangebracht.

initiaal

Deze ontdekking komt op het conto van Kathryn Rudy, in kringen van codicologen en kunsthistorici een bekende naam. In een bijdrage in de pas verschenen bundel Printing Colour 1400-1700; History, Techniques, Functions and Receptions, onder redactie van Ad Stijnman en Elizabeth Savage, toont zij dit overduidelijk aan. De Maria op de maansikkel en de randversiering is gedrukt; de grote letter B en de tekst daaronder is handgeschreven.