Tournay-pamfl-1749-coornh
Exemplaar uit een door Tournay gedrukt pamflet van Coornhert

Toonaangevend voor Gouda in de perioden 1584-1590 en 1608-1635 is de omstreeks 1561 in Leuven geboren Jasper Tournay.

Jasper Tournay (ca. 1560-1635) is een van de belangrijkste drukkers in Gouda geweest in de tijd dat daar tijdens de Opstand een liberaal klimaat heerste. Gevlucht uit het veel repressievere Antwerpen, arriveerde hij - via Delft - in 1584 in Gouda. Hij gaf daar meteen een aantal werken van de vrijzinnige humanist Dirck Volkertsz. Coornhert uit, iets wat hij zijn verdere leven bleef doen. Hierdoor wordt hij wel als de lijfdrukker van Coornhert bestempeld.

Tournay gaf ook andere onorthodoxe auteurs uit. Na het overlijden van Coornhert in 1594 vestigde Tournay zich tijdelijk in Leiden en in 1603 in Enkhuizen. Maar in 1608 is hij weer terug in Gouda.

Daar veranderde de politieke situatie drastisch als in 1618-1619, onder druk van Prins Maurits, de 'wet verzet' wordt. Het meer tolerante stadsbestuur wordt dan in zijn geheel naar huis gestuurd en vervangen door stijl-gereformeerde bestuurders. Dit had tot gevolg dat vele remonstranten en andere ruimdenkenden de stad verlieten om elders onderdak te vinden.

Bovendien vaardigden de Staten van Holland tegelijkertijd een plakkaat uit, dat boekdrukkers verbood ongewenste teksten te drukken en te verkopen. Boekdrukkers moesten dit bij ede beloven aan het stadsbestuur. Ook Jasper Tournay heeft deze eed afgelegd. Sindsdien heeft hij alleen nog maar risicoloze boeken gedrukt.

Tournay overlijdt op 5 juni 1635, tot op die dag heeft zijn bedrijf bestaan.